Ὁ μοναχισμός, σύμφωνα μὲ τὸν Ἅγιο Σωφρόνιο Σαχάρωφ δὲν εἶναι ἀνθρώπινη ἐπινόηση, ἀλλὰ πνευματικὴ δωρεά, «τρίτη χάρις» τοῦ Θεοῦ πρὸς ὅσους ἐπιθυμοῦν τὴν πνευματικὴ τελειότητα. Ὅπως ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστὸς ἔπαθε «ἔξω τῆς πύλης» θέλοντας νὰ ἁγιάσει μὲ τὸ θεϊκό Του αἷμα τὸν πιστὸ λαό, ἔτσι καὶ ὁ μοναχός, γιὰ νὰ ἀνταποδώσει τὴν ταπεινὴ εὐγνωμοσύνη του πρὸς τὸν Δεσπότη του, «ἐξέρχεται πρὸς Αὐτὸν ἔξω τῆς παρεμβολῆς» τοῦ κόσμου τούτου. Μὲ τὴν ἔξοδό του αὐτή, ἀπαλλαγμένος ἀπὸ πολλὲς βιοτικὲς μέριμνες, ἀφοσιώνεται στὴν ἐκπλήρωση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ, ἀναδεικνύοντας τὴ Μονή του σὲ τόπο φιλότιμης εὐχαριστίας καὶ συνειδητῆς μετανοίας σύμφωνα μὲ τὸ πρότυπο τῆς μοναχικῆς βιοτῆς ποὺ ὁρίζεται ὡς ἀγγελικὸ πολίτευμα. Ὅλη του ἡ ζωὴ λαμβάνει ἐσχατολογικὸ χαρακτήρα μὲ τὴν ἔντονη ἀναμονὴ Ἐκείνου ποὺ ἦλθε καὶ πάλιν ἔρχεται γιὰ νὰ βασιλεύσει εἰς τοὺς αἰῶνας.

   Ἡ ζωὴ στὸ μοναστήρι ἐμπλουτίζεται, ζωοποιεῖται, ἐξαγιάζεται καὶ γι’αὐτὸ περιστρέφεται γύρω ἀπὸ τὴ λατρευτικὴ καὶ μυστηριακὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας, τὴ μονολόγιστη προσευχὴ διὰ τῆς ἐπικλήσεως τοῦ Ὀνόματος τοῦ Χριστοῦ καὶ τὴ μελέτη τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ.

   Ἡ τακτικὴ συμμετοχὴ στὰ Μυστήρια τῆς ἐξομολογήσεως καὶ τῆς Θείας Εὐχαριστίας κατέχει κεντρικὴ θέση στὴν ὅλη ζωὴ τῆς μοναστικῆς ἀδελφότητος. Ἀλλὰ καὶ ἡ συνεχὴς ἐπίκληση «Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ, Υἱὲ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν με», συνοδευμένη μὲ ἀγώνα γιὰ τὴν τήρηση τῶν εὐαγγελικῶν ἐντολῶν, φυλάσσει τὸν μοναχὸ μέσα στὴ ζωντανὴ καὶ θεραπευτικὴ παρουσία τοῦ Θεοῦ. Τελούμενη μὲ προσοχὴ καὶ ταπείνωση σταδιακὰ τὸν καθαίρει, φωτίζει καὶ ἐξαγιάζει.